Kliknij tutaj --> 🥎 zadania maturalne biologia chemiczne podstawy zycia

Sklep. Kursy maturalne Biologia. Kursy maturalne online z chemii. Autorskie arkusze maturalne. Zadania maturalne z biologii. Zadania maturalne z chemii. Koszyk. FAQ. Kontakt. Autorskie zadania z biologii do matury sprawdzające wiedzę z zakresu 1 klasy liceum. Zadania maturalne z biologii 1 klasa LO ⬅️ PDF obejmujący pytania i odpowiedzi. Strona główna Rozwiązanie. 5.1. (0–2) Zasady oceniania 2 pkt – za wskazanie w punkcie pierwszym zestawu A i poprawne uzasadnienie, odnoszące się do warunków tlenowych, oraz wskazanie w punkcie drugim zestawu C i poprawne uzasadnienie, odnoszące się do warunków beztlenowych oraz do braku ograniczania reakcji przez kumulację dwutlenku węgla. Pobieranie Notatki - biologia 1 rozszerzenie chemiczne podstawy życia sacharydy ciąg dalszy 2 budowa i funkcje. Zadania autorskie BiologHelp 2023, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 9. (2 pkt) Oddychanie komórkowe Podaj/wymień. Mitochondria w brunatnej tkance tłuszczowej (BAT) są odpowiedzialne za jedną z form termogenezy, czyli produkcji ciepła przez organizm. W mitochondriach BAT występuje specjalne białko rozprzęgające UCP1 ( ang. Site De Rencontre Célibataire Totalement Gratuit. Strona głównaZadania maturalne z biologii Oto lista zadań maturalnych z danego działu biologii. Aby skorzystać z dodatkowych opcji lub wybrać zadania z pozostałych działów kliknij poniżej. Przejdź do wyszukiwarki zadań Matura Czerwiec 2022, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 1. (3 pkt) Skład organizmów Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Wolne żelazo jest toksyczne dla komórek i z tego powodu jest ono prawie u wszystkich organizmów magazynowane w cytoplazmie w postaci metaloproteiny – ferrytyny. Białko to składa się z 24 łańcuchów polipeptydowych. U kręgowców występują dwa rodzaje takich łańcuchów: ciężkie (H) i lekkie (L). We wnętrzu ferrytyny może gromadzić się do 4500 atomów żelaza w postaci związków mineralnych. W wysokich stężeniach ferrytyna występuje w wątrobie i nerkach. Na poniższym rysunku przedstawiono budowę zewnętrzną oraz przekrój przez cząsteczkę ludzkiej ferrytyny, zbudowanej wyłącznie z łańcuchów ciężkich. Kolorami oznaczono poszczególne łańcuchy polipeptydowe. Na podstawie: Berg, Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2009; J. Gałązka-Friedman, A. Friedman, Żelazo w neurodegeneracji, „Kosmos” 63, 2014; (0–1) Na podstawie przedstawionych informacji określ najwyższą rzędowość struktury białka – ferrytyny. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do budowy ferrytyny. (0–1) Uzupełnij poniższe zdania dotyczące znaczenia żelaza w organizmie człowieka tak, aby zawierały informacje prawdziwe. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie. Żelazo to istotny (mikroelement / makroelement) w organizmie człowieka, który wchodzi w skład (tyroksyny / hemoglobiny). Niedobór żelaza jest jedną z przyczyn (anemii / niedoczynności tarczycy). (0–1) Które spośród podanych produktów spożywczych są bogatym źródłem żelaza w diecie człowieka? Zaznacz dwie odpowiedzi spośród podanych. mięso olej słonecznikowy wątroba drobiowa mleko owoce Matura Maj 2022, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 14. (5 pkt) Skład organizmów Budowa i funkcje komórki Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Wytworzony w wątrobie człowieka cholesterol jest transportowany w krwiobiegu w postaci związanej z białkiem jako lipoproteina o małej gęstości – LDL. Warunkiem wniknięcia LDL do komórki jest jej przyłączenie do receptora błonowego i utworzenie kompleksu LDL-receptor. Te kompleksy trafiają następnie do endosomów, gdzie niskie pH sprzyja odłączaniu się LDL od receptora. Następnie LDL jest transportowana do lizosomu, w którym mają miejsce jej enzymatyczny rozkład i uwolnienie cholesterolu. Synteza błonowych receptorów LDL zależy od ilości cholesterolu w komórkach. Gdy cholesterolu w komórkach jest dużo, nie powstają nowe receptory LDL, przez co pobieranie LDL jest ograniczone. Na poniższym schematycznym rysunku przedstawiono pobieranie LDL i procesy prowadzące do uzyskania wolnego cholesterolu przez komórkę. Na podstawie: Berg, Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2007; B. Alberts i in., Podstawy biologii komórki, Warszawa 2019. (0–1) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A albo B oraz jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. Przedstawiony na rysunku transport cząsteczki LDL do wnętrza komórki to przykład A. endocytozy, ponieważ 1. bezpośrednio przez błonę są transportowane małe cząsteczki. 2. uczestniczy w nim fragment błony komórkowej, otaczający pobierane cząsteczki. B. dyfuzji prostej, 3. pobierane cząsteczki cholesterolu nie są trawione w komórce. (0–1) Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące cholesterolu w organizmie człowieka są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Cholesterol jest prekursorem hormonów steroidowych, takich jak np. testosteron i estrogeny. P F 2. Cholesterol jest jednym ze składników żółci wytwarzanej przez wątrobę. P F (0–1) Określ wpływ cholesterolu na właściwości fizyczne błony komórkowej i funkcje pełnione przez tę błonę. (0–1) Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały poprawny opis regulacji ilości pobieranego cholesterolu przez komórkę. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie. Wzrost stężenia cholesterolu w komórce (aktywuje / hamuje) syntezę receptorów LDL. Dzięki temu komórka pobiera (mniej / więcej) cholesterolu z krwiobiegu. Taki mechanizm regulacji nazywa się (dodatnim / ujemnym) sprzężeniem zwrotnym. (0–1) Określ wpływ delecji obu alleli genu kodującego receptor LDL na pobieranie cholesterolu przez komórkę. Odpowiedź uzasadnij. Matura Maj 2022, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 2. (2 pkt) Skład organizmów Podaj/wymień Poniżej przedstawiono wzór pewnego oligopeptydu. W polach oznaczonych numerami 1–4 przedstawiono cztery różne ugrupowania atomów występujące w białkach. (0–1) Które z powyższych ugrupowań atomów stanowi wiązanie powstające pomiędzy aminokwasami podczas syntezy peptydów w komórce? Zaznacz właściwą odpowiedź spośród podanych oraz podaj nazwę tego wiązania. 1 2 3 4 Nazwa wiązania: (0–1) Zapisz sekwencję aminokwasową przedstawionego na schemacie oligopeptydu od końca aminowego do karboksylowego, posługując się pełnymi nazwami aminokwasów lub ich oznaczeniami literowymi. Matura Lipiec 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 2. (2 pkt) Budowa i funkcje komórki Skład organizmów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Białka histonowe są odpowiedzialne za pierwszy poziom upakowania DNA w chromatynie organizmów eukariotycznych. Rdzeń każdego nukleosomu tworzą białka histonowe z klas: H2A, H2B, H3 i H4. Chemiczne modyfikacje histonów mają bezpośredni wpływ na regulację ekspresji informacji genetycznej. Synteza białek histonowych w komórce odbywa się głównie w fazie S cyklu komórkowego. Analiza składu aminokwasowego białka histonowego H3, składającego się ze 136 aminokwasów, wykazała obecność wszystkich rodzajów aminokwasów z wyjątkiem tryptofanu. Jednocześnie stwierdzono w nim wysoką zawartość lizyny i argininy oraz obecność cysteiny. Na podstawie: shown-fo-chapter-13-problem-112cq-solution-9780534493493-exc (...); S .B. Hake, Allis, Histone H3 variants and their potential role in indexing mammalian genomes: The ‘‘H3 barcode hypothesis’’, Proceedings…103, No 17. 2006. (0–1) Na podstawie przedstawionych informacji i własnej wiedzy uzupełnij tekst dotyczący białka histonowego H3 tak, aby powstał poprawny jego opis. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie. Strukturę pierwszorzędową białka histonowego H3 tworzy 136 aminokwasów, które są połączone wiązaniami (peptydowymi / wodorowymi). Histony H3 cechuje znaczna zawartość aminokwasów, które mają charakter (zasadowy / kwasowy / obojętny), dzięki czemu mogą oddziaływać (kowalencyjnie / elektrostatycznie) z DNA. (0–1) Wyjaśnij, dlaczego w komórce eukariotycznej produkcja białek histonowych w większości odbywa się w fazie S cyklu komórkowego, chociaż ogólne tempo syntezy białek w tej fazie jest niskie. Matura Czerwiec 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 1. (2 pkt) Skład organizmów Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Jedną z wyjątkowych właściwości wody jest jej wysokie napięcie powierzchniowe. Uczeń przeprowadził doświadczenie, którego celem było zbadanie wpływu detergentu na siłę napięcia powierzchniowego wody. Przygotował monetę 1 zł, kroplomierz, 200 ml wody z kranu, którą po równo rozlał do dwóch naczyń. Do jednego z nich dodał jedną kroplę płynu do mycia naczyń. Na położoną na płaskim, równym podłożu złotówkę (awers) delikatnie nanosił przy pomocy kroplomierza po kropli wody tak, aby zmieściło się ich jak najwięcej. Gdy woda się przelewała, zapisywał liczbę kropli, które zmieściły się na monecie, dokładnie wycierał złotówkę i ponownie nanosił na nią krople wody. Po 10 powtórzeniach obliczył średnią liczbę kropli wody, które zmieściły się na tej monecie. Następnie przeprowadził takie same czynności, ale z wodą, do której dodał detergent. W tabeli przedstawiono wyniki uzyskane w opisanym doświadczeniu. Woda z kranu Woda z kranu z dodatkiem detergentu Średnia liczba kropli na monecie 62,0 34,0 (0–1) Sformułuj wniosek na podstawie przedstawionych wyników doświadczenia. (0–1) Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie. Napięcie powierzchniowe wody warunkują siły (adhezji / kohezji), które powstają dzięki wzajemnemu oddziaływaniu cząsteczek wody za pomocą wiązań wodorowych. Duże napięcie powierzchniowe wody umożliwia drobnym organizmom (poruszanie się po powierzchni wody / zanurzanie się w wodzie). Informator CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 1. (4 pkt) Skład organizmów Budowa i funkcje komórki Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij U ssaków przeciwciała produkowane przez matkę mogą zostać przekazane potomstwu nie tylko w czasie życia płodowego, lecz także po urodzeniu. Zawarte w mleku matki przeciwciała klasy IgG mogą przedostać się przez nabłonek jelita do krwiobiegu niemowlęcia, ale przeciwciała klasy IgA są wchłaniane do enterocytów tylko w niewielkim stopniu, gdzie są następnie trawione. Selektywny transport przeciwciał umożliwia białko FcRn, składające się z dwóch niekowalencyjnie związanych łańcuchów: ciężkiego H oraz lekkiego L. Przechodzi ono modyfikacje potranslacyjne – do co najmniej jednego aminokwasu są dołączane reszty cukrowe. Białko FcRn pełni funkcję receptora na powierzchni błony enterocytu, a jego powinowactwo do przeciwciał jest zależne od pH środowiska. U młodych ssaków treść dwunastnicy i jelita czczego ma kwaśny odczyn, a więc niższy niż fizjologiczne pH krwi. Transport przeciwciał zilustrowano na poniższym schemacie. Na podstawie: M. Pyzik i inni, The Architect Behind the Immune and Nonimmune Functions of IgG and Albumin, „Journal of Immunlogy” 194, 2015, s. 4595–4603. (0–1) Wybierz i zaznacz makroelement, który może wejść w skład białka wyłącznie w wyniku modyfikacji potranslacyjnej. węgiel wodór azot tlen fosfor siarka (0–1) Na podstawie przedstawionych we wstępie do zadania informacji określ najwyższą rzędowość struktury białka FcRn. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do cechy budowy tego białka. (0–1) Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby powstał poprawny opis transportu przeciwciał przez komórkę nabłonka jelita z mleka matki do krwiobiegu niemowlęcia. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie. Przeciwciała dostają się z treści jelita niemowlęcia do wnętrza enterocytu na zasadzie (dyfuzji wspomaganej / endocytozy), a następnie wydostają się z niego do jego krwiobiegu w procesie (dyfuzji prostej / egzocytozy). (0–1) Wyjaśnij, dlaczego przez barierę jelitową do krwiobiegu niemowlęcia przedostają się wyłącznie przeciwciała klasy IgG, mimo że w mleku matki są zawarte także przeciwciała klasy IgA. W odpowiedzi uwzględnij rolę białka FcRn. Matura Maj 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 3. (4 pkt) Skład organizmów Enzymy Fizjologia roślin Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Oprócz 20 aminokwasów biogennych, wchodzących w skład białek wszystkich organizmów, w przyrodzie występują także inne aminokwasy, np. L-kanawanina. Występuje ona wyłącznie u roślin bobowatych, w ich nasionach, gdzie pełni funkcję magazynu azotu – makroelementu niezbędnego do syntezy wielu związków podczas kiełkowania nasion. L-kanawanina zabezpiecza również nasiona przed zjadaniem ich przez roślinożerne owady. Toksyczne działanie L-kanawaniny na owady wynika z jej podobieństwa strukturalnego do argininy – aminokwasu naturalnie występującego w białkach. Podczas syntezy białek w miejsca, gdzie powinna znaleźć się arginina, włączana bywa L-kanawanina, co zmienia liczbę i rodzaj oddziaływań między aminokwasami w łańcuchu polipeptydowym. Białka mające w swej strukturze L-kanawaninę wykazują niską aktywność biologiczną lub jej brak, co u owadów prowadzi do spowolnienia wzrostu larw, opóźnienia lub zakłócenia w przepoczwarczaniu. Większość owadów nasionożernych nie zjada nasion zawierających L-kanawaninę. Jednak larwy chrząszcza Caryedes brasiliensis, które żywią się wyłącznie nasionami tropikalnego pnącza z rodziny bobowatych (Dioclea megacarpa), mają zdolność do detoksykacji L-kanawaniny. Na podstawie: P. Staszek, A. Antosik, U. Krasuska, A. Gniazdowska, L-kanawanina – niebiałkowy aminokwas toksyczny dla zwierząt i roślin, „Edukacja Biologiczna i Środowiskowa” 3(52), 2014. (0–1) Wyjaśnij, dlaczego włączanie L-kanawaniny w miejsce argininy w czasie syntezy białek enzymatycznych prowadzi do powstawania enzymów o obniżonej aktywności katalitycznej. (0–1) Uzasadnij, że współżycie korzeni roślin bobowatych z bakteriami wiążącymi azot atmosferyczny ma znaczenie dla syntezy L-kanawaniny przez te rośliny. (0–1) Spośród wymienionych związków chemicznych wybierz i podkreśl nazwy tych zawierających atomy azotu. cytozyna celuloza cholesterol ATP ryboza (0–1) Wyjaśnij, jakie znaczenie adaptacyjne dla chrząszcza Caryedes brasiliensis ma zdolność do detoksykacji L-kanawaniny. Matura Maj 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 1. (3 pkt) Skład organizmów Ekspresja informacji genetycznej Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień Prolaktyna, wydzielana przez gruczołową część przysadki mózgowej, jest jednołańcuchowym polipeptydem złożonym ze 199 aminokwasów, powstającym w wyniku odcięcia peptydu sygnałowego liczącego 28 aminokwasów. Na poniższym schemacie przedstawiono strukturę przestrzenną cząsteczki dojrzałej ludzkiej prolaktyny. Na podstawie: Konturek, Fizjologia człowieka, Wrocław 2013; Protein Data Bank, (0–1) Określ dominującą strukturę II-rzędową w cząsteczce dojrzałej ludzkiej prolaktyny. (0–1) Na podstawie przedstawionych informacji określ najwyższą rzędowość struktury białka – prolaktyny. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do cech budowy tego białka. (0–1) Podaj całkowitą liczbę kodonów w mRNA stanowiącym matrycę podczas syntezy prolaktyny. Matura Maj 2020, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 6. (3 pkt) Skład organizmów Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Związki osmotycznie czynne to takie, których obecność w roztworze jest przyczyną napływu wody do roztworu przez błony biologiczne. Takim związkiem jest np. laktoza. Prawie wszystkie niemowlęta i dzieci są zdolne do trawienia laktozy. U większości dorosłych nie występuje enzym laktaza, który katalizuje hydrolizę laktozy. U dorosłych z niedoborem laktazy, po spożyciu mleka krowiego w świetle jelita cienkiego gromadzi się laktoza, która nie jest wchłaniana z jelita cienkiego do krwi i przechodzi dalej do jelita grubego. a)Podaj nazwę grupy związków organicznych, do których należy laktoza. b)Wyjaśnij, dlaczego u osób spożywających mleko niedobór enzymu laktazy może być przyczyną wzdęć i biegunek. W odpowiedzi uwzględnij proces przeprowadzany przez bakterie jelitowe. c)Określ, w jaki sposób osobom z nietolerancją laktozy umożliwia się spożywanie produktów mlecznych. Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 2. (1 pkt) Skład organizmów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcji i właściwości wody są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Woda jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem, ponieważ naładowane cząsteczki substancji rozpuszczonej są przyciągane przez jej niepolarne cząsteczki. P F 2. Woda jest metabolitem wielu reakcji chemicznych – jest produktem fotosyntezy i substratem oddychania tlenowego. P F 3. Woda ma małe ciepło parowania, dzięki czemu możliwe jest pozbywanie się ciepła z organizmu. P F Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 99. (3 pkt) Skład organizmów Ekspresja informacji genetycznej Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Na rysunku przedstawiono główne etapy ekspresji informacji genetycznej. Na podstawie: Solomon, Berg, Martin, Ville, Biologia. Warszawa 1996, s. 279. a)Korzystając z informacji podanych na rysunku i własnej wiedzy, oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli. Lp. Informacja Prawda Fałsz 1. Każda z nici DNA oraz nić mRNA zbudowane są z podobnych podjednostek chemicznych połączonych ze sobą za pomocą takich samych wiązań kowalencyjnych. 2. Dwuniciowy DNA oraz mRNA zbudowane są z nukleotydów purynowych i pirymidynowych, a stosunek ilościowy tych nukleotydów w obu kwasach wynosi 1 : 1. 3. Strukturę przestrzenną DNA i mRNA stabilizują wiązania wodorowe pomiędzy komplementarnymi zasadami azotowymi nukleotydów. b)Stosując oznaczenia literowe zasad azotowych, podaj kodon 2 i kodon 3 w mRNA oraz w nici matrycowej DNA. c)Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. Na podstawie przedstawionego schematu ekspresji informacji genetycznej można stwierdzić, że podczas transkrypcji trójkowy kod genetyczny ulega rozszyfrowaniu. podczas translacji dany kodon znajdujący się w DNA zostaje odczytany dwa razy. podczas transkrypcji – mimo zmiany zapisu informacji genetycznej – nie zmienia się jej sens. zmiana nukleotydu w danym kodonie powoduje zmianę jednego aminokwasu w białku. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 93. (2 pkt) Skład organizmów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Nukleozydy są związkami, które powstają przez połączenie zasady azotowej purynowej lub pirymidynowej z cukrem. Natomiast nukleozydy, do których zostaje dołączona reszta kwasu fosforowego, to nukleotydy. W kwasach nukleinowych, których monomerami są nukleotydy, cukrem jest ryboza lub deoksyryboza. Na schemacie przedstawiono nukleozydy z zasadami pirymidynowymi. Na podstawie: Hames, Hooper, Biochemia. Krótkie wykłady, Warszawa 2002, s. 168, 189. a)Podaj oznaczenie literowe nukleozydu, który w przedstawionej tu postaci nie występuje w kwasach nukleinowych organizmów żywych. Uzasadnij swój wybór. b)Korzystając ze wzoru, w którym ponumerowano atomy węgla w cząsteczce cukru, określ, w którym miejscu i jakim wiązaniem może przyłączyć się do tej cząsteczki reszta kwasu fosforowego i utworzyć nukleotyd. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 16. (5 pkt) Skład organizmów Budowa i funkcje komórki Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Kolagen jest zbudowany z trzech łańcuchów polipeptydowych. Każdy łańcuch składa się z powtarzającego się tripeptydu, mającego sekwencję Gly-X-Y, w którym Gly to glicyna, a X i Y mogą być jakimikolwiek aminokwasami, ale najczęściej: X – jest proliną, a Y – hydroksyproliną. Każdy łańcuch, zbudowany z ok. tysiąca aminokwasów, ma strukturę α-helisy. Trzy łańcuchy polipeptydowe (α-helisy), owijając się wokół siebie, tworzą trójniciową helisę wyższego rzędu, która jest utrzymywana głównie dzięki wiązaniom wodorowym powstającym między grupami aminowymi glicyn jednej helisy i grupami hydroksylowymi jednej z pozostałych helis. W stabilizowaniu struktury trójniciowej helisy biorą również udział grupy –OH hydroksyproliny. Na rysunku schematycznie przedstawiono biosyntezę kolagenu. Na podstawie: Pod redakcją T. Le, K. Krause, First Aid for the Basic Sciences General Principles, New York 2009, s. 127; Hames, Hooper, Biochemia. Krótkie wykłady, Warszawa 2002, s. 55–56. a)Korzystając z rysunku i swojej wiedzy, przedstaw etapy biosyntezy kolagenu. W tym celu uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiednich rubrykach nazwę organellum, cyfrę oznaczającą proces (1–5) oraz rodzaj procesu, jaki w nim zachodzi. Nazwa organellum Cyfra oznaczająca proces Rodzaj procesu b)Na podstawie informacji zawartych w tekście przedstaw strukturę pierwszorzędową kolagenu, zapisując fragment łańcucha złożonego z dziewięciu aminokwasów. c)Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. Przedstawiony na rysunku proces biosyntezy kolagenu zachodzi w komórkach tkanki łącznej płynnej – limfocytach. tkanki łącznej stałej – fibroblastach. tkanki mięśniowej – miocytach. wątroby – hepatocytach. d)Wiedząc, że podczas biosyntezy kolagenu (w procesie przyłączania grup –OH do proliny) jest niezbędny kwas askorbinowy, wyjaśnij, dlaczego niedobór witaminy C (kwasu askorbinowego) może powodować zmniejszenie szczelności naczyń krwionośnych. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 10. (4 pkt) Skład organizmów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień Poniżej przedstawiono wzory strukturalne trzech węglowodanów. Na podstawie: Campbell, Reece, Urry, Cain, Wasserman, Minorsky, Jackson, Biologia, Poznań 2013, s. 70. a)Na podstawie analizy przedstawionych wzorów i posiadanej wiedzy oceń prawdziwość informacji dotyczących budowy węglowodanów. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli. Lp. Informacja Prawda Fałsz 1. Cząsteczka monosacharydu zbudowana jest z co najmniej 3 atomów węgla. 2. W cząsteczce monosacharydu każdy atom węgla połączony jest z grupą hydroksylową. 3. Obecność polarnych grup hydroksylowych sprawia, że monosacharydy są hydrofobowe. b)Podaj przykład, innej niż przedstawiona powyżej, pentozy i określ jej biologiczne znaczenie. c)Każdemu z cukrów (I–III) przyporządkuj spośród A–D jego znaczenie dla organizmu roślinnego. Jest głównym materiałem energetycznym dla komórek. Stanowi związek wyjściowy do tworzenia cukrów bardziej złożonych. Wchodzi w skład kwasów nukleinowych. Stanowi materiał budulcowy ściany komórkowej roślin. d)Wyjaśnij, dlaczego cukry proste nie mogą być materiałem zapasowym w komórkach zwierząt. W odpowiedzi uwzględnij ich rozpuszczalność w wodzie. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 9. (1 pkt) Skład organizmów Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Monosacharydy i pewne disacharydy mają właściwości redukujące, ponieważ zawierają wolną grupę karbonylową (C=O), która utlenia się do grupy karboksylowej (COOH), redukując jednocześnie inny związek. Do wykrywania obecności cukrów redukujących służy odczynnik Benedicta o barwie niebieskiej. Cukry redukują CuSO4, znajdujący się w odczynniku, do Cu2O, który po podgrzaniu wytrąca się jako osad o różnym zabarwieniu (od zielonożółtego poprzez pomarańczowy do czerwonego), zależnie od ilości cukru redukującego w analizowanej próbie. W celu sprawdzenia właściwości redukujących disacharydów przeprowadzono następujące doświadczenie: Przygotowano cztery probówki, do których dodano: probówka I.– 2 ml 1% roztworu sacharozy probówka II. – 2 ml 1% roztworu maltozy probówka III. – 2 ml 1% roztworu laktozy probówka IV.– 2 ml wody destylowanej. Do każdej probówki dodano 1 ml odczynnika Benedicta i dokładnie wymieszano, a następnie wszystkie probówki wstawiono na 3 min do łaźni wodnej o temperaturze 70°C. Zaobserwowane wyniki doświadczenia zestawiono w tabeli. Próba Barwa odczynnika Benedicta I. sacharoza niebieska II. maltoza pomarańczowa III. laktoza pomarańczowa IV. woda destylowana niebieska Na podstawie analizy przedstawionych wyników sformułuj wniosek do przeprowadzonego doświadczenia. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 8. (2 pkt) Skład organizmów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Wśród węglowodanów, w zależności od ich budowy, wyróżnia się monosacharydy – pojedyncze monomery, które mogą tworzyć większe cząsteczki: oligosacharydy (2–10 monomerów), oraz polisacharydy, zbudowane z więcej niż 10 monomerów. Na schemacie I przedstawiono reakcję kondensacji dwóch cząsteczek glukozy (monomeru), w wyniku której powstaje disacharyd, a na schemacie II – dwa disacharydy, z których każdy zbudowany z dwóch różnych monomerów. Na podstawie: Hames, Hooper, Biochemia. Krótkie wykłady, Warszawa 2002, s. 310. a)Podpisz powyższe wzory disacharydów w miejscach oznaczonych literami A–C. Ich nazwy wybierz spośród wymienionych. Nazwy disacharydów: sacharoza, celobioza, trehaloza, maltoza, laktoza. b)Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Między dwiema cząsteczkami glukozy podczas reakcji kondensacji powstało wiązanie kowalencyjne – glikozydowe. wodorowe – glikozydowe. kowalencyjne – estrowe. jonowe – glikozydowe. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 7. (2 pkt) Skład organizmów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Woda jest aktywnym związkiem nieorganicznym, którego polarne cząsteczki łączą się ze sobą za pomocą wiązań wodorowych. Cząsteczki wody mają zdolność do adhezji, czyli przylegania do innych substancji, oraz wzajemnego przyciągania się, czyli tzw. kohezji (spójności). Wiązania wodorowe ulegają zerwaniu pod wpływem energii cieplnej cząsteczek. Na schemacie przedstawiono wiązania wodorowe powstałe między cząsteczkami wody. Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008, s. 28. a)Określ, w którym zdaniu – A czy B – prawidłowo opisano rolę sił kohezji w transporcie wody w roślinie. Odpowiedź uzasadnij. Zapobiegają przerwaniu się słupa wody w naczyniach i cewkach ksylemu między korzeniem a liściem. Zapobiegają odrywaniu się nitek wody przewodzonej w ksylemie od ścian komórkowych naczyń. b)Wyjaśnij związek budowy cząsteczki wody z jej wysokim ciepłem parowania. Strony1 2 3 › » Szkoła ponadgimnazjalna Biologia klasa 1 Autor: Marek Grzywna Temat : Chemizm życia. Co powinieneś wiedzieć po tej lekcji: 1. Poznasz znaczenie makro i mikroelementów. 2. Poznacz budowę i funkcje związków organicznych 3. Poznacz budowę i funkcje związków nieorganicznych Zapoznaj się z prezentacją. Chemizm życia Zobacz poniższą videolekcję . Pracuj z pomocą podręcznika i staraj się robić notatki w swoim zeszycie, pauzując film w razie potrzeby. Pamiętaj, że videolekcję możesz możesz obejrzeć kilka razy dla utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału. Informacja dla nauczyciela: Warto przerobić zadania maturalne z poprzednich lat z zakresu obserwacji i doświadczeń. Ta lekcja pozwala zrealizować poniższe punty podstawy programowej: Chemizm życia. Składniki nieorganiczne. Uczeń: przedstawia znaczenie biologiczne makroelementów, w tym pierwiastków biogennych; przedstawia znaczenie biologiczne wybranych mikroelementów (Fe, J, Cu, Co, F); wyjaśnia rolę wody w życiu organizmów w oparciu o jej właściwości fizyko-chemiczne. Składniki organiczne. Uczeń: przedstawia budowę węglowodanów (uwzględniając wiązania glikozydowe); rozróżnia monosacharydy (glukoza, fruktoza, galaktoza, ryboza, deoksyryboza), disacharydy (sacharoza, laktoza, maltoza), polisacharydy (skrobia, glikogen, celuloza, chityna); określa znaczenie biologiczne węglowodanów, uwzględniając ich właściwości fizyko-chemiczne; planuje oraz przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność monosacharydów i polisacharydów w materiale biologicznym; przedstawia budowę białek (uwzględniając wiązania peptydowe); rozróżnia białka proste i złożone; określa biologiczne znaczenie białek (albuminy, globuliny, histony, kolagen, keratyna, fibrynogen, hemoglobina, mioglobina); przedstawia wpływ czynników fizyko-chemicznych na białko (zjawisko koagulacji i denaturacji); planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność białek w materiale biologicznym; przeprowadza obserwacje wpływu wybranych czynników fizyko-chemicznych na białko; przedstawia budowę lipidów (uwzględniając wiązania estrowe); rozróżnia lipidy proste i złożone; przedstawia właściwości lipidów oraz określa ich znaczenie biologiczne; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność lipidów w materiale biologicznym; porównuje skład chemiczny i strukturę cząsteczek DNA i RNA, z uwzględnieniem rodzajów wiązań występujących w tych cząsteczkach; określa znaczenie biologiczne kwasów nukleinowych. Read more articles Zadania Rozwiązania Zadania + Rozwiązania 1 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 1. (4 pkt) Dwa pierwiastki należące do trzeciego okresu oznaczono umownie literami E i X. W atomie (w stanie podstawowym) każdego z tych pierwiastków tylko jeden elektron jest niesparowany. Pierwiastek E zwykle przyjmuje w związkach chemicznych jeden stopień utlenienia, wyższy niż +I, a pierwiastek X tworzy związki chemiczne, w których występuje na różnych stopniach utlenienia. Maksymalny stopień utlenienia pierwiastka E jest niższy niż maksymalny stopień utlenienia pierwiastka X. Uzupełnij poniższą tabelę. Dla pierwiastków E i X napisz symbol chemiczny, numer grupy w układzie okresowym oraz symbol bloku konfiguracyjnego, do którego należą te pierwiastki. Pierwiastek Symbol pierwiastka Numer grupy Symbol bloku E X Zapisz pełną konfigurację elektronową atomu w stanie podstawowym pierwiastka E –uwzględnij rozmieszczenie elektronów na podpowłokach. Podaj wartość najniższego i wartość najwyższego stopnia utlenienia, jaki może przyjmować pierwiastek X w związkach chemicznych. Najniższy stopień utlenienia: ………………….. Najwyższy stopień utlenienia: …………………… Zasady oceniania 2 pkt – poprawne uzupełnienie całej tabeli. 1 pkt – poprawne uzupełnienie jednego wiersza tabeli (dla jednego pierwiastka wpisanie jego symbolu, numeru grupy oraz symbolu bloku). 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie Pierwiastek Symbol pierwiastka Numer grupy Symbol bloku E Al 13 p X Cl 17 Zasady oceniania 1 pkt – poprawne napisanie konfiguracji elektronowej atomu glinu uwzględniającej rozmieszczenie elektronów na podpowłokach. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie 1s22s22p63s23p1 ALBO 1s22s2p63s2p1 Zasady oceniania 1 pkt – poprawne napisanie najwyższego i najniższego stopnia utlenienia chloru w związkach chemicznych. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie Najniższy stopień utlenienia: –I ALBO –1 Najwyższy stopień utlenienia: (+)VII ALBO (+)7 2 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 2. (2 pkt) Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych w każdym nawiasie. Promień kationu jest (mniejszy / większy) niż promień atomu, z którego ten kation powstał. Promień anionu jest (mniejszy / większy) niż promień atomu, z którego ten anion powstał. Jeżeli jony mają taką samą konfigurację elektronową, to promienie anionów są (mniejsze / większe) niż promienie kationów. Anion tlenkowy ma (mniejszy / większy) promień niż anion fluorkowy. Zasady oceniania 2 pkt – poprawne uzupełnienie dwóch akapitów. 1 pkt – poprawne uzupełnienie jednego akapitu. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie Promień kationu jest (mniejszy / większy) niż promień atomu, z którego ten kation powstał. Promień anionu jest (mniejszy / większy) niż promień atomu, z którego ten anion powstał. Jeżeli jony mają taką samą konfigurację elektronową, to promienie anionów są (mniejsze / większe) niż promienie kationów. Anion tlenkowy ma (mniejszy / większy) promień niż anion fluorkowy. 3 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 3. (1 pkt) Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Atomy wodoru mają zdolność tworzenia wiązań typu σ, a nie mogą tworzyć wiązań typu π. P F 2. Kształt orbitali atomowych p powoduje, że nie mogą one uczestniczyć w powstawaniu wiązań σ, tylko tworzą wiązania π. P F Zasady oceniania 1 pkt – poprawne wskazanie dwóch odpowiedzi. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie 1. – P, 2. – F 4 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 4. (2 pkt) Tlenek azotu(IV) NO2 można zredukować katalitycznie za pomocą amoniaku. Przebieg tej reakcji opisano równaniem: Na podstawie: K. Schmidt-Szałowski, M. Szafran, E. Bobryk, J. Sentek, Technologia chemiczna. Przemysł nieorganiczny, Warszawa 2013. W 5,0 m3 powietrza znajdowało się 18 g tlenku azotu(IV) NO2. Do tego powietrza wprowadzono 8,0 g amoniaku i przeprowadzono katalityczną redukcję zgodnie z powyższym równaniem. Ta reakcja zaszła z wydajnością równą 80 %. Tlenek azotu(IV) był jedynym składnikiem powietrza reagującym z amoniakiem. Oblicz, ile dm3 azotu w przeliczeniu na warunki normalne powstało w wyniku opisanej redukcji NO2. Następnie uzupełnij zdanie – napisz nazwę lub wzór substancji, której w opisanym procesie użyto w nadmiarze. Obliczenia: Zasady oceniania 2 pkt – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń, podanie wyniku w dm3 oraz poprawne uzupełnienie zdania – wskazanie substancji, która została użyta w nadmiarze. 1 pkt – zastosowanie poprawnej metody, ale: – popełnienie błędów rachunkowych. LUB – niepodanie wyniku w dm3 (podanie wyniku z błędną jednostką). LUB – niepoprawne wskazanie substancji, która została użyta w nadmiarze albo brak wskazania tej substancji. 0 pkt – zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania. Uwaga: Należy zwrócić uwagę na zależność wyniku końcowego od przyjętych zaokrągleń wyników pośrednich. Za poprawny należy uznać każdy wynik będący konsekwencją zastosowanej poprawnej metody i poprawnych obliczeń. Przykładowe rozwiązanie 𝑀NO2 = 46 g⋅mol−1 i 𝑀NH3 = 17 g⋅mol−1 Z równania reakcji: ⇒ 𝑛NO2 = 3/4⋅ 0,47 mol = 0,35 mol ⇒ Zastosowano niedomiar amoniaku, więc – przy wydajności 100 % – redukcji uległoby 0,35 mol NO2. Z równania reakcji: Przy wydajności 80 %: 0,41 mol N2 – 100% 𝑥 – 80 % ⇒ 𝑥 = 0,328 mol N2 𝑉N2 = 𝑛N2 ⋅ 𝑉mol = 0,328 mol ⋅ 22,4 dm3⋅mol−1 = 7,35 (dm3) W opisanym procesie w nadmiarze użyto NO2. 5 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 5. (2 pkt) Ważnym etapem produkcji kwasu siarkowego(VI) jest katalityczne utlenianie tlenku siarki(IV) do tlenku siarki(VI) opisane równaniem: W tabeli podane są wartości stałej równowagi tej reakcji w wybranych temperaturach. Temperatura, ºC 450 500 600 700 Stała równowagi 0,35⋅105 0,52⋅104 0,22⋅103 0,23⋅102 Na podstawie: Z. Sarbak, Reakcje i procesy katalityczne, „LAB. Laboratoria. Aparatura. Badania”, nr 6, Katowice 2010. Na poniższym wykresie przedstawiono zmiany stężenia molowego reagentów w trakcie opisanej reakcji prowadzonej w dwóch różnych temperaturach 𝑇1 i 𝑇2. Zmiana temperatury z 𝑇1 do 𝑇2 nastąpiła po ustaleniu się stanu równowagi w momencie zaznaczonym przerywaną linią i oznaczonym jako 𝑡𝐴. Na poniższych wykresach przedstawiono zmiany stężenia reagenta do ustalenia stanu równowagi. Na wykresie 1. powtórzono z poprzedniego wykresu (s. 4) krzywą ilustrującą zmianę stężenia molowego SO3 w temperaturze 𝑇1 – od momentu zapoczątkowania reakcji do momentu zmiany temperatury na 𝑇2. Obok przedstawiono wykresy 2. i 3. Osie na wykresach 1.–3. są wyskalowane tak samo. Rozstrzygnij, czy w momencie 𝒕A nastąpiło podwyższenie, czy – obniżenie temperatury. Odpowiedź uzasadnij. W uzasadnieniu uwzględnij efekt energetyczny opisanej reakcji. Rozstrzygnięcie: Uzasadnienie: Wybierz wykres (2. albo 3.), który może odpowiadać reakcji utleniania SO2 do SO3 w temperaturze 𝑻1 prowadzonej bez udziału katalizatora, i napisz jego numer. Wybór uzasadnij. Numer wykresu: ……………………………………… Uzasadnienie: Zasady oceniania 1 pkt – poprawne rozstrzygnięcie i poprawne uzasadnienie uwzględniające określenie efektu energetycznego opisanej reakcji. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie Rozstrzygnięcie: obniżenie Uzasadnienie: Ponieważ reakcja utleniania SO2 do SO3 jest egzotermiczna, jej wydajność jest tym większa, im niższa jest temperatura ALBO jest tym mniejsza, im wyższa jest temperatura. Zasady oceniania 1 pkt – poprawne wskazanie wykresu i poprawne uzasadnienie. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie Numer wykresu: 2. Uzasadnienie: Bez katalizatora jest mniejsza szybkość reakcji, co oznacza, że później ustala się równowaga, ale wartość równowagowa stężenia SO3 jest taka sama jak w reakcji z udziałem katalizatora. ALBO Obecność katalizatora wpływa na szybkość reakcji, ale nie ma wpływu na jej równowagę. ALBO Wykres 3. nie spełnia tych warunków, bo wartość stężenia równowagowego SO3 jest mniejsza, niż na wykresie 1. – dla reakcji z udziałem katalizatora. Uwaga. W uzasadnieniu można odwołać się tylko do czasu, po którym ustala się równowaga, albo tylko do stężenia równowagowego SO3. 6 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 6. (1 pkt) Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Objętość jednego mola wody w warunkach normalnych jest równa 22,4 dm3. P F 2. W jednakowych warunkach temperatury i ciśnienia gęstość NO2 jest mniejsza od gęstości N2O4. P F Zasady oceniania 1 pkt – poprawne wskazanie dwóch odpowiedzi. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie 1. – F, 2. – P 7 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 7. (2 pkt) W roztworach wodnych między jonami a dipolami wody występują oddziaływania przyciągające, które powodują, że jony ulegają hydratacji, czyli wiążą się z otaczającymi je cząsteczkami wody. Cząsteczki wody związane z kationem metalu wykazują zdolność odszczepiania protonu, która jest tym większa, im mniejszy jest promień kationu metalu i im większy jest jego ładunek. Hydratowany kation glinu ulega dysocjacji kwasowej zgodnie z poniższym równaniem: [Al(H2O)6]3+ + H2O ⇄ [Al(H2O)5(OH)]2+ + H3O+ Stała dysocjacji kwasowej [Al(H2O)6]3+ w temperaturze 298 K jest równa 1,4 ∙ 10–5. Na podstawie: J. McMurry, Fay, Chemistry, Upper Saddle River 2001. Dla przemiany zilustrowanej powyższym równaniem napisz wzory kwasów i zasad Brønsteda, tworzących w tej reakcji sprzężone pary. Kwas Zasada sprzężona para 1. H3O+ sprzężona para 2. Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Zdolność odszczepiania protonu w cząsteczkach wody rośnie po ich połączeniu z kationem Al3+ w jon [Al(H2O)6]3+. P F 2. Z dwóch hydratowanych jonów: [Mg(H2O)6]2+ i [Al(H2O)6]3+, słabsze właściwości kwasowe Brønsteda wykazuje kation [Al(H2O)6]3+. P F Zasady oceniania 1 pkt – poprawne uzupełnienie tabeli. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie Kwas Zasada sprzężona para 1. H3O+ H2O sprzężona para 2. [Al(H2O)6]3+ [Al(H2O)5(OH)]2+ Zasady oceniania 1 pkt – poprawne wskazanie dwóch odpowiedzi. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie 1. – P, 2. – F 8 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 9. (1 pkt) Poniższy schemat ilustruje przemiany 1.–5., którym ulegają związki chromu(III). Napisz: w formie jonowej skróconej równanie reakcji tlenku chromu(III) z kwasem siarkowym(VI) (przemiana 1.) wzór soli, której roztwór powstaje w reakcji tlenku chromu(III) z wodorotlenkiem potasu (przemiana 2.). Zasady oceniania 1 pkt – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej równania reakcji i poprawne napisanie wzoru soli. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie równanie reakcji tlenku chromu(III) z kwasem siarkowym(VI) (przemiana 1.): Cr2O3 + 6H+ → 2Cr3+ + 3H2O ALBO Cr2O3 + 6H3O+ → 2Cr3+ + 9H2O wzór soli, która powstaje w reakcji tlenku chromu(III) z wodorotlenkiem potasu (przemiana 2.): K[Cr(OH)4] ALBO KCr(OH)4 ALBO K+ [Cr(OH)4]– 9 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 8. (2 pkt) Zmieszano stałe wodorotlenki NaOH i KOH w stosunku masowym 𝑚NaOH : 𝑚KOH = 10 : 7. Próbkę tej mieszaniny o masie 𝑚𝑥 rozpuszczono w wodzie i otrzymano roztwór, do którego dodano kilka kropli alkoholowego roztworu fenoloftaleiny. Następnie powoli wkraplano kwas solny o stężeniu 0,05 mol · dm–3. Roztwór odbarwił się po dodaniu 7,5 cm3 kwasu. Oblicz masę próbki wodorotlenków 𝒎𝒙 użytej w tym doświadczeniu. Wynik wyraź w miligramach w zaokrągleniu do jedności. Obliczenia: Zasady oceniania 2 pkt – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku w miligramach w zaokrągleniu do jedności. 1 pkt – zastosowanie poprawnej metody, ale: – popełnienie błędów rachunkowych. LUB – niepodanie wyniku w miligramach (z błędną jednostką). LUB – podanie wyniku z niewłaściwą dokładnością. 0 pkt – zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania. Uwaga: Należy zwrócić uwagę na zależność wyniku końcowego od przyjętych zaokrągleń wyników pośrednich. Za poprawny należy uznać każdy wynik będący konsekwencją zastosowanej poprawnej metody i poprawnych obliczeń. Przykładowe rozwiązania 𝑀NaOH = 40 g⋅mol−1 i 𝑀KOH = 56 g⋅mol−1 𝑚𝑥 = 𝑚NaOH + 𝑚KOH 𝑐HCl = 0,05 mol⋅dm−3 i 𝑉HCl = 7,5 cm3 = 7,5⋅10−3 dm3 ⇒ 𝑛HCl = 𝑐HCl⋅𝑉HCl = 0,05 mol⋅dm−3 ⋅ 7,5⋅10−3 dm3 = 0,375⋅10−3 mol 𝑛HCl = 𝑛H+ = 𝑛OH− = 0,375⋅10−3 mol 𝑛OH- = 𝑛NaOH + 𝑛KOH ⇒ 𝑛NaOH + 𝑛KOH = 0,375⋅10−3 mol 𝑛NaOH = 0,25⋅10−3 mol ⇒ 𝑛KOH = 0,125⋅10−3 mol ⇒ 𝑚NaOH = 0,25⋅10−3 mol ⋅ 40 g⋅mol−1 = 10⋅10−3 g=10 mg 𝑚KOH = 0,125⋅10−3 mol ⋅ 56 g⋅mol−1 = 7⋅10−3 g = 7 mg ⇒ 𝑚𝑥 = 𝑚NaOH + 𝑚KOH = 10 mg + 7 mg = 17 (mg) 10 Matura Czerwiec 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015, Zadanie 10. (2 pkt) Poniższy schemat ilustruje przemiany 1.–5., którym ulegają związki chromu(III). Do probówki z wodnym roztworem siarczanu(VI) chromu(III) dodawano wodny roztwór wodorotlenku potasu. Opisane doświadczenie zilustrowano na poniższym rysunku. Na podstawie zaobserwowanych efektów stwierdzono, że reakcja zachodzi w dwóch etapach: po dodaniu niewielkiej ilości roztworu wodorotlenku potasu do probówki z roztworem siarczanu(VI) chromu(III) (przemiana 4.) przy dalszym dodawaniu roztworu wodorotlenku potasu (przemiana 5.). Napisz, co zaobserwowano w pierwszym etapie tego doświadczenia (przemiana 4.). Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która była przyczyną zaobserwowanej zmiany. Obserwacja: Równanie reakcji: Napisz, co zaobserwowano w drugim etapie tego doświadczenia (przemiana 5.). Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która była przyczyną zaobserwowanej zmiany. Obserwacja: Równanie reakcji: Zasady oceniania 1 pkt – poprawne opisanie pierwszego efektu doświadczenia i napisanie w formie jonowej skróconej równania reakcji. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie Obserwacja: wytrąca się (zielony ALBO szarozielony galaretowaty) osad. Równanie reakcji: Cr3+ + 3OH−→ Cr(OH)3 Uwaga: Określenie barwy osadu nie jest wymagane, ale jeżeli jest podana, musi być określona poprawnie. Zasady oceniania 1 pkt – poprawne opisanie drugiego efektu doświadczenia i napisanie w formie jonowej skróconej równania reakcji. 0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi. Rozwiązanie Obserwacja: osad zanika lub się rozpuszcza lub roztwarza (i powstaje zielony, klarowny roztwór). Równanie reakcji: Cr(OH)3 + OH− → [Cr(OH)4]− ALBO Cr(OH)3 + OH− → Cr(OH)−4 Uwaga: Określenie barwy roztworu nie jest wymagane, ale jeżeli jest podana, musi być określona poprawnie. Biologia Zbiór Autorskich Zadań Maturalnych ze Wskazówkami i Odpowiedziami to seria książek z zadaniami, które reprezentują różnorodne zagadnienia i wymagania z Podstawy Programowej. Zawarte w Zbiorze zadania zostały opracowane na podstawie wieloletniej pracy dydaktycznej, zgodnie z zaleceniami Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Konstrukcja i poziom tych zadań odpowiadają standardom egzaminacyjnym, każde z nich mogłoby pojawić się w arkuszu maturalnym, ponieważ z podobnymi zadaniami maturzyści spotykają się co roku na egzaminie. Dzięki ich rozwiązywaniu, zamieszczonym wskazówkom i przykładowym odpowiedziom nauczysz się w poprawny sposób formułować własne zawiera zadania: z informacjami źródłowymi, sprawdzające umiejętność planowania doświadczeń, interpretacji wyników i analizy statystycznej, wymagające logicznego myślenia i argumentacji oraz na wykazywanie zależności. W książce znajdują się liczne polecenia z czasownikiem operacyjnym „wyjaśnij”, „uzasadnij” i zadania typu „prawda/fałsz”, a także wskazówki do trudniejszych poleceń oraz proponowane odpowiedzi wraz z zasadami oceniania i 1. części Zbioru zawarte są zadania z zakresu chemicznych podstaw życia, komórki i metabolizmu, zebrane w dwa bloki: zadania powtórzeniowo-uzupełniające oraz przekrojowe zadania w formie wiązek tematycznych. Rozwiązywanie ich umożliwi sprawdzenie wiedzy i umiejętności przed maturą. Może również służyć jako ćwiczenie podczas przygotowywania się do sprawdzianów, czy Olimpiady Biologicznej, a także dla absolwentów, którzy chcą poprawiać wynik egzaminu. Książka ta stanowi jednocześnie uzupełnienie zagadnień, których często brakuje w podręcznikach szkolnych. Tomasz Koliński – biolog, autor zadań maturalnych, nauczyciel szkolny i akademicki, autor bloga BioEdukacja. Przygotował do egzaminu maturalnego wielu uczniów z bardzo dobrymi pasją i pracą jest dydaktyka biologii. Ukończył szkolenie dla autorów zadań maturalnych z biologii organizowane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Prowadzi zajęcia dla studentów Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Jest absolwentem biologii Uniwersytetu Gdańskiego oraz absolwentem Studium Medycyny Molekularnej w Warszawie. Był dwukrotnym stypendystą Ministra NiSW oraz laureatem krajowych eliminacji Olimpiady Biologicznej i finalistą Olimpiady Wiedzy Ekologicznej. ZalogujPrzeglądaj Testy Fiszki Notatki Test z biologii Na podstawie biologii Villeego w elektronicznej formie. W sam raz dla osób przygotowujących się do olimpiady biologicznej lub do matury. Ilość pytań: 17 Rozwiązywany: 25072 razy Pobierz PDF Fiszki Powtórzenie Nauka Rozwiąż test Powiązane tematy #atomi #czasteczki #biologia #ville #olimpiadazbiologii Powiązane z tym testem Wirusy i bakterie, protisty Chemia życia: związki organiczne Test Cząsteczkowa Budowa Ciał Test z działu Cząsteczkowa budowa ciał. Chemia - atomy i cząsteczki klasa 7 Quiz z chemii dla klasy 7 - atomy i cząsteczki. Krótki sprawdzian wiedzy z jednego z działów chemii dla klasy 7. Ekspresja genów Na podstawie biologii Villeego w elektronicznej formie. W sam raz dla osób przygotowujących się do olimpiady biologicznej lub do matury. Energia i metabolizm Na podstawie biologii Villeego w elektronicznej formie. W sam raz dla osób przygotowujących się do olimpiady biologicznej lub do matury.

zadania maturalne biologia chemiczne podstawy zycia